Alimlər belə qənaətə gəliblər ki, Yer qabığında güclü təmiz enerji mənbəyi – təbii hidrogen ola bilər. İlkin hesablamalara görə, onun ehtiyatları bəşəriyyəti təxminən 200 min il enerji ilə təmin etməyə kifayətdir.
Lent.az-ın xarici mediaya istinadla xəbərinə görə, geoloqlar belə qənaətə gəliblər ki, Yer qabığında təbii hidrogenin böyük ehtiyatları ola bilər, bu, dünyanın enerji balansını dəyişdirə biləcək təmiz və lazımınca qiymətləndirilməyən enerji mənbəyidir.
Araşdırmaçıların hesablamalarına görə, son milyard il ərzində Yer 170.000 ildən artıqdır ki, dünyanın cari enerji ehtiyacını ödəmək üçün kifayət qədər hidrogen istehsal edib. Söhbət laboratoriyalarda istehsal olunan hidrogendən yox, geoloji proseslər nəticəsində yerin altında əmələ gələn təbii hidrogendən gedir. Bu təchizatın çox hissəsi hələ də toxunulmazdır.
Niyə vacibdir?
Bu gün hidrogen sənayedə geniş istifadə olunur – məsələn, ammonyak və metanol istehsalında, nəqliyyat və elektrik stansiyaları üçün yanacaq kimi. Bununla belə, hidrogenin əsas hissəsi hələ də CO₂ emissiyaları ilə müşayiət olunan qalıq yanacaqlardan əldə edilir.
Təbii hidrogen tamamilə fərqli bir məsələdir. Onun hasilatı neft üçün qazma, nəhəng zavodlarda emal tələb etmir və istixana qazlarının emissiyasına səbəb olmur. Bu, onu gələcəyin yaşıl enerji mənbəyi roluna unikal namizəd edir.
Yeraltı hidrogeni harada axtarmaq lazımdır
Alimlər hazırda hidrogenin yer qabığında əmələ gəlməsi və toplanması geoloji şəraiti fəal şəkildə öyrənirlər. Göründüyü kimi, süxurların bəzi növləri, xüsusən də qədim vulkanik birləşmələr və minerallaşmış zonalar su ilə təmasda olduqda hidrogen istehsal etməyə qadirdir.
Ərazidə qazın saxlanması üçün məsaməli süxurlar və onun çıxmasına mane olan sıx təbəqələr varsa, belə bir zona tam hüquqlu hidrogen anbarına çevrilə bilər. ABŞ-ın Kanzas ştatı xüsusi maraq doğurur – orada Midcontinent Rift adlı qədim struktur var, bazaltdan ibarətdir, su ilə reaksiyaya girərək hidrogen buraxır.
Bu yaxınlarda hidrogenin böyük yeraltı “cibi” tapılan Albaniya da daxil olmaqla, digər ölkələrdə də oxşar şəraitə rast gəlinib. Bill Qeyts və neft-qaz nəhəngi BP tərəfindən maliyyələşdirilən şirkətlər də daxil olmaqla, əsas oyunçular bu cür yataqların kəşfiyyatı və işlənməsinə artıq cəlb olunurlar.
Günəş və küləyə alternativ?
Günəş və külək enerjisindən fərqli olaraq təbii hidrogen hava şəraitindən asılı deyil və 24/7 sabit enerji təchizatını təmin edə bilər. Əlbəttə ki, onun çətinlikləri də yoxdur: məsələn, bəzi yeraltı şəraitdə hidrogen mikroorqanizmlər tərəfindən udulur və hər bir potensial zona əslində hasilat üçün uyğun deyil.
Bununla belə, tədqiqatın müəllifləri əmindirlər ki, bu resursun aşkarlanması və istifadəsi üçün əsas “resept” tapılıb. Və bu, yeni enerji dövrünün başlanğıcı ola bilər – davamlı, sabit və sıfır emissiya ilə.
