Yay aylarında qarpızdan sonra ən çox seçilən meyvələrdən biri olan yemiş tərkibindəki yüksək kalium ilə diqqət çəkir. Yemiş tərkibindəki vitaminlər də bu şirəli meyvəyə üstünlük verilməsinin səbəblərindən biri ola bilər. A və C vitaminləri ilə zəngin olan yemiş, xüsusilə yay aylarında həm təravətləndirici həm də bir çox sağlamlıq faydası təmin edir. Dünyada qarpızla eyni ailədən olan yemiş (Van və ya cib yemiş), bal şehri, qalya, hami və Charentais kimi bir çox yemiş növləri var.
Xəbəri “Saglamolun.az” saytına istinadən sizlərlə paylaşırıq.
Cucurbitaceae ailəsinin üzvü olan bu meyvə növündən asılı olaraq bir qədər fərqli ola bilər. Misal üçün; Bir kasa yemiş 53 kalori ehtiva edir və yaxşı folat və kalium mənbəyidir, həmçinin gündəlik A vitamini ehtiyacının 106 faizini və C vitamini ehtiyacının 95 faizini təşkil edir. Eyni miqdarda ballı yemiş 60 kaloridir və gündəlik C vitamini ehtiyacının 51 faizini, kalium ehtiyacının isə 11 faizini ödəyir. Tərkibində lif, vitamin B6 və fol turşusu da var. Adından fərqli olaraq, ballı yemiş tərkibində yüksək miqdarda şəkər yoxdur. Bir qabda təxminən 15 qram karbohidrat var. Yemiş faydalarını aşağıdakı kimi izah etmək olar:
Bir stəkan yemiş təxminən 155 qram su ehtiva edir. Bu su yemiş çəkisinin təxminən 90 faizini təşkil edir. Qəbul etdiyiniz su ilə yanaşı, yediyiniz meyvə və tərəvəzlərin tərkibindəki su da orqanizmdə su və elektrolit balansını qorumağa kömək edir. Xüsusilə yay aylarında yemiş tərləmə nəticəsində itirilən suyu əvəz etmək üçün yaxşı bir qəlyanaltı ola bilər. Həm də məşqdən sonra sağlam bir qəlyanaltıdır.
Aşağı natrium və yüksək kalium tərkibi qan təzyiqini tarazlaşdırmaqda faydalı ola bilər. Kalium qan damarlarını rahatlaşdıraraq qan axını tənzimləməyə kömək edir. B vitaminləri və fol turşusu mənbəyi olan yemiş, bədəndə iltihabı göstərən homosistein səviyyəsinin azaldılmasında rol oynaya bilər. Adekvat folat istehlakı da insult riskini azaltmağa kömək edir. Lakin tərkibində yüksək kalium olduğu üçün böyrək xəstələrinin həkim nəzarəti altında yemiş istehlak etməsi tövsiyə olunur.
Siz də yemiş yeməyin faydalarını dərinizdə hiss edə bilərsiniz. Yemiş tərkibindəki C vitamini dəri toxumasının bərpası üçün zəruri olan kollagenin əmələ gəlməsini dəstəkləyir. Kollagen həmçinin dərinizi günəşin zərərli UV şüalarından qorumağa kömək edir. Vücudunuz tərəfindən istehsal olunmayan və yalnız meyvə və tərəvəz ilə qəbul edilə bilən C vitamini gündəlik C vitamini ehtiyacınızı əhəmiyyətli dərəcədə qarşılayır. C vitamini sağlamlıq üçün son dərəcə vacib olan antioksidanlarda da güclüdür.
A vitamini saç sağlamlığı üçün mühüm rol oynayır. A vitamini yağ bezlərinin sebum istehsalını stimullaşdırır, bu da saçların sağlam olmasına kömək edir. Daha canlı və parlaq saçlar üçün diyetinizə yemiş əlavə edə bilərsiniz.
Yaşlanma və günəş işığına məruz qalma göz kataraktasına və yaşa bağlı makula degenerasiyasına səbəb ola bilər. Bostanda zamanla ciddi görmə problemlərinə səbəb olan bu xəstəliklərə qarşı beta-karoten, lutein və zeaksantin kimi antioksidanlar var. Bu antioksidanlar görmə qabiliyyətini qoruyur və ətraf mühitə zərərin təsirini azaldır.
Kalsium dişləriniz də daxil olmaqla sümükləriniz üçün vacib bir mineraldır. Yemiş kalsiumla zəngin meyvədir. İltihab əleyhinə olan bu meyvə artrit və osteoporoz kimi iltihablı xəstəliklərin öhdəsindən gəlmək üçün sümükləri gücləndirir.
Diabet xəstələrinin yemiş istehlak edərkən diqqətli olması faydalıdır. Yüksək glisemik indeksə malik olan yemiş həm də yüksək şəkər tərkibinə malikdir. Buna görə də porsiya ölçüsünə diqqət yetirmək lazımdır.
Yemiş ümumiyyətlə alerjenik meyvə deyil. Çarpaz çirklənmə, polen və s. səbəbiylə daha sadə allergiyaya səbəb ola bilər. Ancaq şəkərli diabet xəstələri yemiş istehlak etməzdən əvvəl həkimə müraciət etməlidirlər.